E-KsięgarniaPodczas trwającego przeszło 30 lat pobytu w Szwajcarii jako inżynier i przedsiębiorca osiągnął wybitną pozycję zawodową, dostąpił licznych zaszczytów i zdobył niemały majątek.
W 1920 r. zdecydował się wrócić do Polski, gdzie, począwszy od pierwszego gabinetu Władysława Grabskiego, w pięciu kolejnych rządach pełnił funkcję najpierw ministra robót publicznych, a później ministra spraw zagranicznych. 9 grudnia 1922 r. Zgromadzenia Narodowe wybrało Gabriela Narutowicza na prezydenta Polski. Wybór zgłoszonego przez PSL “Wyzwolenie” demokraty i liberała, dokonany także głosami mniejszości narodowych, wywołał protesty centroprawicy. Na ulicach Warszawy doszło do rozruchów, a prasa nacjonalistyczna i chadecka przeprowadziła nagonkę, kwestionując podstawy ustrojowe państwa i żerując na najniższych instynktach swoich czytelników. Prezydent zamiast odbierać gratulacje i spotykać się z wyrazami uznania musiał – w imię powagi państwa – spokojnie znosić napaści, prasowe kłamstwa i anonimowe groźby.
16 grudnia w południe Narutowicz wziął udział w otwarciu wystawy malarstwa. W trakcie zwiedzania ekspozycji został trzykrotnie trafiony strzałami z rewolweru. Zamachowcem był Eligiusz Niewiadomski – niezrównoważony malarz, były ministerialny urzędnik i zwolennik Narodowej Demokracji.
Zabójstwo pierwszego prezydenta Polski stało się wielkim sprawdzianem dla struktur demokratycznego państwa, zagrożonego nagle z jednej strony anarchią, z drugiej zaś – dyktaturą. Dzięki propaństwowym instynktom i odpowiedzialności marszałka sejmu Macieja Rataja, gen. Władysława Sikorskiego, przywódcy PPS Ignacy Daszyńskiego i marsz. Józefa Piłsudskiego, sytuację szybko opanowano. Władzę prezydencką tymczasowo objął Rataj, premierem został zaś energiczny Sikorski.
W związku z 100. rocznicą śmierci Gabriela Narutowicza prezentujemy broszurę “Nieznany prezydent Narutowicz”, przygotowaną przez OBEN i OBBH IPN we Wrocławiu.
Broszurę można pobrać poniżej.